Σε λίγες ημέρες και συγκεκριμένα στις 4 Οκτωβρίου εορτάζομαι την παγκόσμια ημέρα των ζώων. Σπεύδει νωρίτερα ο συνεργάτης μας Κώστας Μπιλίρης και μας προσφέρει ένα ειδικό κείμενο που καλλιεργεί την σχετική μας ευαισθησία.
Ζωολογικά
γρυλίσματα
 |
| ΚΩΣΤΑΣ ΜΠΙΛΙΡΗΣ |
Τα ζώα με τις ιδιότητές τους, τον τρόπο της ζωής τους, αλλά και μέσα από τις σχέσεις τους με τους ανθρώπους, προσφέρουν ενδιαφέρουσες πτυχές για ανάπτυξη ενός κειμένου.
Όπως καταλαβαίνετε, θα ασχοληθώ άλλη μια φορά
με τους φίλους μας, τα ζώα, πιστεύοντας ότι δεν θα είναι η τελευταία.
Ας δούμε λοιπόν μερικές ακόμη επιδράσεις, που
άσκησε η ζωή των ζώων στη γλώσσα που μιλάμε.
Ο πλεονέκτης παίρνει τη μερίδα του λέοντος. (Ο
λέων φυσικά, έτσι και βρεθεί νηστικός παίρνει ολόκληρο τον πλεονέκτη).
Ο δυνατός, ο υγιέστατος είναι θηρίο. Ο
εριστικός, ο άγριος γίνεται θηρίο ανήμερο. Και που είσαι ακόμη...
Ο αφιλότιμος αποκαλείται γάιδαρος. Ο
πεισματάρης μουλάρι. Ο αναίσθητος παχύδερμο. (Το λέμε για όσους δεν
επιδεικνύουν φιλότιμο και ενδιαφέρον για μια δυσκολία μας).
Πώς χαρακτηρίζουμε αυτό που αγοράζουμε, ή
επιλέγουμε αγνοώντας την ποιότητά του; -
Γουρούνι στο σακί.
Τι κάνει ο προνοητικός; -Δένει το γάιδαρό του.
Από τη φάση αυτή προέρχεται και ο ταπεινωτικός
χαρακτηρισμός «Είναι του σκοινιού και του
παλουκιού».
Με άλλα λόγια δένεις τον ατίθασο γάϊδαρο για να
τον εξασφαλίσεις.
Να θυμίσω πως και ο ατίθασος έχει ζωώδη
προέλευση. Αφού «τιθασός» είναι το ήσυχο και εξημερωμένο ζώο.
Τι συμβαίνει όταν διαφωνώ, όταν δεν πείθομαι,
όταν δεν επιτρέπω να με πλησιάσουν και να με προσεγγίσουν;
-Κλοτσάω. ( Η εικόνα προέρχεται από την
αντίδραση της αγελάδας, όταν δεν αφήνει να την αρμέξουν.
Ή από τα ιπποειδή όταν αντιδρούν στο σαμάρωμα).
Τι κάνει όποιος τρέχει με ταχύτητα; -Καλπάζει.
(Από την αρχαία λέξη κάλπη, που σημαίνει τρεχάλα. Είναι άλλη η κάλπη δοχείο.
Καλπάζει βεβαίως και παν ό,τι κινείται με γρήγορους ρυθμούς. Το ρήμα αυτό είναι
κυρίως συνδεδεμένο με τον καλπασμό των αλόγων).
Πώς αλλιώς λέμε τα τρεχαλητά; - Πηλάλες, αλλά
και κωλοπηλάλες. (Από το αρχαίο ρήμα επελαύνω. Που σημαίνει κάνω επέλαση καβάλα
σε άλογο).
Τι παθαίνω όταν ξαφνιάζομαι;- Αλαφιάζομαι. (Από
το ελάφι, που τρομάζει με τον παραμικρό θόρυβο).
Τι κάνω όταν βολεύομαι και ησυχάζω σε κάποιο
σίγουρο μέρος; - Κουρνιάζω. (Το είχε εκφράσει σαν επιθυμία δημοσίως η αείμνηστη
Αλίκη Βουγιουκλάκη).
Πώς συμπεριφέρεται όποιος αδιαφορεί, ή
αποφεύγει τις ευθύνες;
-Βγάζει την ουρά του απέξω. (Ενώ ο δειλός βάζει
την ουρά στα σκέλια, ή γίνεται λαγός).
Όταν βρεθείς σε δύσκολη θέση, όταν εκβιάζεσαι,
τι παθαίνεις;- Σε πατάει το σαμάρι. (Τα ζώα δεν είχαν τρόπο να το πουν και
πληγώνονταν).
Τι κάνει όποιος εκνευρίζεται και ξεφεύγει από
κάθε έλεγχο και φραγμό; - Αφηνιάζει.(Δηλαδή
αποδεσμεύεται από τον έλεγχο των ηνίων. Ηνία βεβαίως είναι τα χαλινάρια.
Όποιος όμως συμμορφώνεται και πειθαρχεί σε κοινές συντεταγμένες,
χαλιναγωγείται. Δηλαδή υπακούει στην καθοδήγηση των χαλιναριών. Σχετική είναι
και η απειλή «θα σου σφίξω τα λουριά». Ήτοι θα σε υποχρεώσω να κινείσαι όπως
θέλω εγώ).
Από τα ζώα και ο εκτραχηλισμός. Εάν είσαι στη
ράχη ενός τετράποδου και θέλει να σε ξεφορτωθεί, εφαρμόζει ένα σχέδιο. Αρχίζει
να τρέχει, σταματάει απότομα, σκύβει και σε τινάζει μπροστά από τον τράχηλό
του.
Ιπποειδή προέλευση έχει και το αναχαιτίζω.
Θυμίζει την προσπάθεια του αναβάτη, ν΄αρπάξει από τη χαίτη το άλογο και να του
κόψει τη φόρα.
Σε μεγάλη γλωσσική χρήση και ο πίθηκος. Ο
άνθρωπος των τεραστίων διαστάσεων θεωρείται γορίλας.
Ενώ ο πολύ άσχημος χαρακτηρίζεται ουρακοντάγκος
και λίαν επιεικώς χιμπατζής. Κάτι το ψεύτικο αποκαλείται και μαϊμού. Και από
μαϊμούδες η κοινωνία μας είναι ένας ολόκληρος ζωολογικός κήπος.
Προϊόντα μαϊμού, ενδιαφέρον μαϊμού, αισθήματα
μαϊμού. Σοσιαλισμός μαϊμού, πρόνοια μαϊμού, μέλλον μαϊμού, νομοσχέδια
μαϊμούδες. Ηγέτες μαϊμούδες, κόμματα μαϊμούδες, συντάξεις μαϊμούδες, επιδόματα
μαϊμούδες και πολίτες μοσχάρια.
