Κάποτε το πετρέλαιο ήταν μόνο για τις λάμπες φωτισμού. Εκείνες με το λαμπόγυαλο. Και για τρίψιμο στην μέση και την πλάτη, αν είχαμε ...φάει κανένα κρυολόγημα. Από την δεκαετία του εξήντα έγινε δύναμη κίνησης Μέχρι τότε μηχανές για όργωμα και ανασκέλωμα της γης ήταν τα ζώα. Κυρίως τα βόδια που τα λέμε και ταύρους. Αυτή την εποχή έβγαζαν πολύ δουλειά! Φθινόπωρο βλέπεις.Ο καιρός της σποράς. Τα θυμήθηκα από το γλωσσολογικό χρονογράφημα που μας εντοίχισε ο συνεργάτης μας Κώστας Μπιλίρης. Απολαύστε το...
Βρε
κάτι τραβήγματα!
Από τα αρχαία χρόνια, ο ταύρος έσερνε το
αλέτρι. Δηλαδή το ταύριζε. Και όταν έγινε αναγραμματισμός της λέξης, το
τράβαγε.
Δεν είναι όμως τόσο άνετο και εύκολο το
τράβηγμα του αλετριού. Ιδίως μάλιστα όταν οργώνουμε σκληρό χωράφι.
Το ρήμα και η δυσκολία του πέρασαν μέσα στη
γλώσσα μας χρωματίζοντας πολλές πτυχές, στιγμές και πράξεις μας. Ας θυμηθούμε
λοιπόν μερικές.
Δεν υπάρχει Έλληνας που να μην αντιμετωπίζει
κάποια δυσάρεστη σχέση με τα τραβήγματα. Δεν υπάρχουν Ελληνίδες που να μην
έχουν υποστεί κάποια μαλλιοτραβήγματα.
Ο στριμωγμένος τραβάει ζόρι. Εννοεί πως
δυσκολεύεται να ξεπεράσει μια άσχημη εξέλιξη.
Υπάρχουν και χειρότερα. Να είναι υποχρεωμένος
να τραβάει κουπί. Σημαίνει πως περνάει βάσανα και ταλαιπωρίες συνεχώς.
Δεν είναι λίγοι όσοι παραπονούνται πως τραβάνε
πολλά.
Ο προκλητικός το τραβάει πολύ. Προφανώς το
σχοινί.
 |
| ΚΩΣΤΑΣ ΜΠΙΛΙΡΗΣ |
Ο νόστιμος και ελκυστικός χαρακτηρίζεται
τραβηχτικός (Κοιτάξτε τη φωτογραφία μου για να καταλάβετε).
Ο υπερβολικός λέει πράγματα τραβηγμένα απ΄τα
μαλλιά.
Ένας άλλος είναι «τραβάτε με κι ας κλαίω».
Ο γκομενάκιας τραβιέται με δυο-τρεις γυναίκες.
Ο ντιγκιντάγκας τραβιέται μ΄έναν άντρα.
Κάποιος είναι εντελώς τραβεστί.
Εσύ τι να κάνεις και τι να του πεις, άμα το
τραβάει η όρεξή του; Και σε άλλη διατύπωση αν το τραβάει ο οργανισμός του.
Σε όποιον επιβαλλόμεθα, τον τραβάμε από τη
μύτη.
Ο απελπισμένος αναστενάζει ομολογώντας «τι τραβάμε και δεν το μαρτυράμε»;
Σιγά. Και τώρα που το μαρτύρησες κάποιος
σ΄έλαβε υπόψη!
Το καλό κρασί τραβιέται. Ειδικά όταν υπάρχει
καλός μεζές.
Όποιος δεν επιθυμεί παιδιά αποτραβιέται.
Ο έντονα προκλητικός και εριστικός, το
παρατραβάει. Ο σκοπευτής τραβάει τη σκανδάλη.
Κάποιος μπορεί να τραβάει φωτογραφία. Ο νταής
τραβάει μαχαίρι.
Ο τζογαδόρος τραβάει χαρτί. Πού τον χάνεις πού
τον βρίσκεις, σε κάποια χαρτοπαικτική λέσχη θα τζογάρει.
Ένας ερωτευμένος τροβαδούρος ομολογούσε. «κάτι με τραβάει κοντά σου».
Του ένοχου του τραβάνε το αυτί.
Του παλιού αμαξά του φώναζαν «τράβα-τράβα- τράβα-καροτσέρη τράβα».
Του Μανώλη του τραμπαρίφα, του έλεγαν «φουλαριστός τράβα ντουγρού…»
Σε κάποιους στίχους του Ρίτσου, η ζωή τραβάει την ανηφόρα.
Παλαιότερα σου τράβαγαν και τα γκέμια. Δηλαδή
τα χαλινάρια.Το τράβηγμά τους γίνονταν για να σταματήσει το ζώο. Ήταν και σήμα
για να ξεκινήσει.
Να διευκρινίσουμε και κάποια πράγματα. Όταν
τραβιέται η γυναίκα, σημαίνει πως έχει έντονη ερωτική ζωή. Της εξακοντίζουμε
ενοχοποιητικά, ή κουτσομπολίστικα. «Αυτή τραβιέται».
Σε περασμένες εποχές την «τραβηγμένη» την χαρακτήριζαν «τραβιόλα».
Τον άντρα όσο και να τραβιόταν, δεν τον έλεγαν ποτέ «τραβιόλη». Ήταν ο
κατακτητής. Έστω ο γυναικάς.
Ο άντρας συνήθως υπόσχεται να τραβηχτεί. Δηλαδή
να αποτραβηχτεί. Να ολοκληρώσει εκτός του κόλπου της γυναίκας..Για να
αποφευχθεί η εγκυμοσύνη. Ήταν εντελώς ανεπιθύμητη , αν συνέβαινε εκτός γάμου.
Θυμήθηκα
ένα παλιό θεατρικό σχετικό στιγμιότυπο.
Εκείνη
του λέει «όχι-όχι δεν θέλω».
Αυτός
την ακινητοποιεί.
Εκείνη.
«Δεν θέλω, δεν θέλω, δεν θέλω σου είπα…. Αχ! Κοσμά μου να τραβηχτείς».
Στην περιοχή Δομοκού αντί «τραβιέται» λέμε
«τραβολογιέται». Χρησιμοποιούμε και το σύνθετο ρήμα «σκυλοτραβιέμαι». Θα πει
ταλαιπωρούμαι χωρίς αποτέλεσμα.
Εδώ ολοκληρώνω ένα ακόμη γλωσσολογικό κείμενο.
Ξέρετε τι τράβηξα για να συγκεντρώσω το υλικό;
