Τέρμα πέδιλα, τέρμα πάνινα, τέρμα σαγιονάρες...
Τα πόδια ...ξανακύλησαν μέσα στα σκαρπίνια. Στο δρόμο βλέπεις ακόμα και ... μποτέ κατασκευές! Φθινόπωρο γαρ. Επαληθεύεται και η γνωστή συμβουλή:
"κράτα τα πόδια σου ζεστά, την κεφαλή σου κρύα".
Πόδια ζεστά προϋποθέτουν ζεστά παπούτσια. Όμως για να δούμε και πια είναι η άποψη του χρονογράφου μας Κώστα Μπιλίρη.
Παπούτσια
του Κώστα Μπιλίρη
Ωραίο
και παγκόσμιας εμβέλειας παραμύθι «ο παπουτσωμένος γάτος». Κατά τη γνώμη σας
γιατί έγινε ξακουστός; Επειδή ήταν γάτος, ή επειδή ήταν παπουτσωμένος;
Εύκολο
είναι. Δεν χρειάζεται να λειώσει κανείς πολλές σόλες για να το βρει.
Αυτή
τη φορά θ ’ασχοληθούμε ειδικώς με τα παπούτσια. Τη λέξη την πήραμε από τους
Τούρκους. Και κείνοι από τους ΄Αραβες. Όπως θα δείτε, έχουν ποδέσει πολλές
καθημερινές εκφράσεις μας.
Ο
κατασκευαστής τους λέγεται τσαγκάρης. Από το μεσαιωνικό «τσάγκα» που ήταν είδος
παπουτσιού. Παλαιότερα τον έλεγαν και παπουτσή. Ειδικότητα που έμεινε σε μερικά
επώνυμα. Τον έλεγαν και μπαλωματή, ή τακουνά, από τις επεμβάσεις σωτηρίας που
έκανε σ΄αυτά τα δρομοφαγωμένα εξαρτήματα
των κάτω άκρων μας.
Το
παπούτσι λέγεται και υπόδημα. Από το γνωστό ρήμα υποδέω.
Στην
Ελλάδα, όσα μαγαζιά πουλάνε παπούτσια, απ΄έξω γράφουν «υποδήματα». Όσοι
διαβάζουν απ΄έξω υποδήματα, μπαίνουν μέσα και αγοράζουν παπούτσια.
Πάντως
η επίδρασή τους στην κατασκευή χαρακτηριστικών εκφράσεων είναι τεράστια. Η γλώσσα μας φόρεσε άφθονες
τέτοιες εκφράσεις.
Τι
κάνει όποιος σε αποπέμπει; Σου δίνει τα παπούτσια στο χέρι.
Τι
επιδιώκει όποιος σε στριμώχνει; Να σου βάλει τα δυο πόδια σ΄ένα παπούτσι.
Άντε
να βρεις εσύ τρίτο πόδι να περπατήσεις.
Ο
νικητής σε βάζει κάτω από την μπότα του. Ο σκληρός μεζές είναι σκληροτσάρουχο.
Όποιος παραιτείται, κρεμάει τα παπούτσια του. Το σκληρό κρέας το έλεγαν σόλα.
Ειρωνικά ασφαλώς.
Πως
συμπεριφέρεται όποιος αδιαφορεί, ή θέλει να σε προσβάλει;
-Σε
γράφει στα παλιά του τα παπούτσια.
Τι
καταφέρνει ο επιτήδειος; -Καλιγώνει τον ψύλλο. (Ως γνωστό τα κάλιγα ήταν
παπούτσια των Ρωμαίων στρατιωτών).
Πώς
προφυλάσσεται ο προσεκτικός; - Πέτρα την πέτρα περπατεί, τη γκέτα μη λερώσει.
Λέξη
βενετσιάνικη. Στα ελληνικά περικνήμιο ή περισφύριο. Λωρίδα που τύλιγαν την κνήμη.
Οι γκέτες τελείωσαν, να δούμε πότε θα εκλείψουν και τα γκέτο.
Τι
κάνει όποιος υπερβάλλει; Λεει λόγια της αρβύλας. (Σάμπως και τα άλλα που λέμε
είναι σκαρπινάτα);
Τι
συμβαίνει με τον ακοινώνητο, τον απροβλημάτιστο, τον οπισθοδρομικό;
-Κοιμάται
με τα τσαρούχια. (Όμως εκεί που έφθασαν τα παπούτσια, τι άλλο να γίνει για
μερικούς);
Τι
λέμε για όποιον αγωνίζεται ή προσπαθεί χωρίς εφόδια; - Παει ξυπόλυτος
στ΄αγγάθια.
Τι
απαιτείται για να ολοκληρώσεις μια δύσκολη προσπάθεια; -Πρέπει να λειώσεις
πολλά ζευγάρια.
Πως
χαρακτηρίζονταν παλαιότερα η κακής νοοτροπίας και συμπεριφοράς γυναίκα;
-Τσόκαρο.
(Από την αρχαία λέξη σόκχος).
Τα
λες για να υποτιμήσεις κάποιον; - Είσαι ανάξιος να δέσεις τα κορδόνια των
παπουτσιών μου.
Παλαιό
το επιχείρημα. Πριν ανακαλυφθούν τα παντοφλέ.
Τι
θέλει όποιος ζητάει σιγουριά;- Παπούτσι από τον τόπο σου κι ας είναι μπαλωμένο.
Όπως
πάμε θάχουμε πολλά μπαλωμένα παπούτσια, χωρίς να ξέρουμε ποιος θα είναι ο τόπος
μας. Και σε αυτό το σημείο μια συμβουλή. Μην πετάς τα παλιά σου παπούτσια πριν
πάρεις καινούργια. (Μην αφήνεις δεσμούς, γνωριμίες, φιλίες, εργασίες, κυρίως
πολιτικές εντάξεις. Τίποτε δεν είναι σίγουρο. Έτσι όπως πάνε τα πράγματα μη λες
κακά λόγια ούτε και για τον Βαρουφάκη).
