Τι
μπορεί να είμαστε;
του Κώστα Μπιλίρη
Φίλοι
μου. Αναρωτηθήκατε ποτέ περί της ταυτότητας σας ;
Ψάξατε με το μυαλό σας για το τι μπορεί να είμαστε εμείς οι ορθοβάμωνες και
ορθοπερπατάρηδες;
Η
επιστήμη μάς χαρακτηρίζει ανθρώπους. Το ίδιο και η Γραφή. Η Παλαιά Διαθήκη
είναι πολύ συγκεκριμένη. Λίγο πριν εμφανισθούμε στον Κήπο της Εδέμ, ο Θεούλης
εξέφρασε την επιθυμία του. «Ποιήσωμεν άνθρωπον κατ’ εικόνα και ομοίωσιν ημών».
Και
αφού θέλησε να φτιάξει άνθρωπον, τι θα κατασκεύαζε; Σκαντζόχοιρο δίχως αγκάθια;
Θα
σου πει όμως κάποιος. Κι αν του ξεφύγαμε από τον σχεδιασμό του και βαρέθηκε να
ξαναρχίσει;
Ορίστε!
Αμφισβητούμε το Θεό; Αλίμονό μας αν τολμήσουμε κάτι τέτοιο. Αλλά λίγα του
ξέφυγαν; Μοιάζει ο Σόιμπλε για έργο
Θεού; Είναι θεϊκή κατασκευή ο Ευκλείδης Τσακαλώτος; Έχει κάτι από θεϊκό μεράκι
η Ζωή Κωνσταντοπούλου; Θα έλεγε κανείς πως μοιάζει με την Εύα??
Είμαστε
λοιπόν άνθρωποι. Κάπου εκεί μας οδηγεί και ο καθρέφτης. Και μπαίνει ένα ερώτημα
πιο καυτερό. Τι ακριβώς είμαστε εμείς οι άνθρωποι;
Ο
Φρόιντ είπε πως είμαστε οι απωθημένες επιθυμίες των παιδικών μας χρόνων. Πολλοί
γιατροί και υγιεινιστές, λένε πως είμαστε ό,τι φάμε, ό,τι πιούμε και όσα τελικά
καταναλώνουμε. Καθότι η διατροφή διαμορφώνει το χαρακτήρα μας και την εν γένει
ψυχοσύνθεσή μας.
Έχει
κι άλλες επιδράσεις η διατροφή, πιο σοβαρές. Μας τις υπενθυμίζει μια παλαιότερη
υπόδειξη. «Η ζωή προχωράει με το φαϊ,
αλλά ο θάνατος βρίσκεται στο πιάτο».
Υπάρχει
σε χρήση και μια γνωστή και ξεκάθαρη λαϊκή έκφραση. Είμαστε «ό,τι φάμε, ό,τι πιούμε και ό,τι αρπάξει ο
πισινός μας». Βέβαια, πισινό με νύχια που ν’αρπάζουν δεν έχω δει. Όμως για
να το λέει η παροιμία, θα πρέπει να διαθέτει. Είμαστε λοιπόν αρπακτικά.
Τι
άλλο μπορεί να είμαστε; Κατά την άποψη του Βάρναλη είμαστε «δειλοί, μοιραίοι κι
άβουλοι αντάμα».
Ο
Δαρβίνος μάς θέλει τελευταίο στάδιο μιας υλικής εξέλιξης. Οι θεολόγοι καθώς
προείπαμε, μας θεωρούν όντα, πλασμένα κατ’
εικόνα και ομοίωσιν Θεού. Ο
παπάς μάς υπενθυμίζει την ώρα που εμείς δεν τον ακούμε, πως «χους ην και εις χουν απελεύσει». Χώμα
είμαστε και στο χώμα ξαναπηγαίνουμε. Κάτι σαν άχρηστο και σάπιο φρούτο, που το
πετούν στις χωματερές της οδού Αναπαύσεως.
Μια
χριστιανική γνωμάτευση, δίνει ακόμη έναν ορισμό της αφεντιάς μας. «Ο άνθρωπος είναι ον λογικόν ενσυνείδητον
και ελεύθερον».
Εδώ
γελάνε κλαίγοντας. Πέστε μου παρακαλώ. Έχουν καμια λογική τα περισσότερα που
γίνονται στον κόσμο; Διαθέτουν συνείδηση αυτοί που τα διαπράττουν; Απολαμβάνουν
ελευθερία γνώμης και θέλησης, οι κατευθυνόμενοι από τα χαλινάρια της εμπάθειας
και της μισαλλοδοξίας;
Τι
είμαστε λοιπόν εμείς οι άνθρωποι; (Σήμερα όπως βλέπετε, μ’ έχει πιάσει μανία
υπαρξιακής αναζήτησης).
Κάποτε
ο αείμνηστος Γιάννης Τσαρούχης είχε διατυπώσει την άποψη, πως είμαστε ό,τι
δηλώσουμε. Ενώ ο Σαββόπουλος με την άνοστη φωνή του επιμένει πως «είμαστε, δεν
είμαστε». Κλεμμένο ασφαλώς το δίλημμα. Προφανώς κλεμμένο και το τραγούδι.
Σύμφωνα
με ένα άλλο ασμάτιο, κάπως παλαιότερο «μουσαφιραίοι
είμαστε, στον κόσμο τον απάνω». Μάνα μου διατύπωση! Παρέλειψε ίσως να πει
«Μουσαφιραίοι είμαστε, σ’ έναν κόσμο, που ξέχασε τη φιλοξενία. Που εμπορεύεται
την φιλοξενία».
Πάντως
είμαστε μια εύπλαστη καταναλωτική συνείδηση, κάτω από συνεχή αναπροσαρμογή και
διαμόρφωση. Κάτι σαν μαϊμούδες.
Γι’
αυτό και γινόμαστε ό,τι πει η μόδα, ό,τι παραγγείλει το κόμμα, ό,τι υποδείξουν οι
διαφημίσεις, ό,τι συμβουλέψουν οι παρέες. Κυρίως ό,τι πει η τηλεόραση.
Ουσιαστικά,
είμαστε ό,τι θέλουν οι άλλοι. Πιάσε μια γνωστή σου και πές της: βρε Μαρίτσα,
χάρμα είσαι μ’ αυτό το παντελόνι. Το τι σου πάει, δε λέγεται!
Βρες
και δυο-τρείς ακόμη να το επιβεβαιώσουν. Πάει. Η Μαρίτσα καθάρισε από ντύσιμο.
Δε θα βγάλει το παντελόνι από πάνω της ποτέ.
«Είσαι
και ο πρώτος» σού λέει κάποιος. Αυτό άμα σου το πει ένας ακόμη, το πιστεύεις,
χωρίς να ξέρεις σε τι είσαι πρώτος.
Τελικά
τι είμαστε; Και τι δεν είμαστε! Αν ακούσεις κάποιον να σου λέει προκλητικά
«ξέρεις ποιος είμ’ εγώ», είναι σίγουρο πως ούτε
ο ίδιος ξέρει ποιος είναι «αυτός»…
