Το Χρηματιστήριο* στη 10ετία του ’90 … ώ!
τι ωραίο πλιάτσικο!!
Διαβάζοντας την εξομολόγηση
ενός ταξιτζή [Νίκος Θέμελης «Μια ζωή δυο ζωές»], ήρθαν στο νου όλες εκείνες οι
εικόνες του χρηματιστηρίου, που έζησε η Ελλάδα με την καθοδήγηση και τις
παραινέσεις της τότε πολιτικής ηγεσίας και της κυβέρνησης του ΠΑΣΟΚ. Μελαγχόλησα.
Πόσο εύκολα ξεχνάμε…:
«Μου έλεγαν να μην παίξω στο χρηματιστήριο. Σιγά
μην τους ακούσω. Στον εθνικό τζόγο ήταν όλοι μέσα. Μόνο εμένα ήθελαν και πάλι
στην απέξω. Όχι, θα καθόμουν με σταυρωμένα χέρια. Κάποιος βολεμένος που είχε
κάνει την μπάζα του κουνήθηκε και είπε με τη γυαλιστερή γραβάτα του ότι το
χρηματιστήριο είναι επένδυση, δεν είναι τζόγος. Σιγά! Για άλλη μια φορά θα
μείνει ο νοικοκύρης, ο οικονόμος, ο μεροκαματιάρης στην απέξω. Τέλος. Επιτέλους
είπα, ήρθε η σειρά μας»
Σιώπησε για μια στιγμή και
συνέχισε με ύφος βαθυστόχαστο.
«Ποιος
να το φανταζόταν ότι τα πράγματα θα ερχόντουσαν έτσι. Πιο έξυπνοι κάναν τις
μπάζες τους κι εμείς πέσαμε σε φούσκες ή μείναμε εγκλωβισμένοι. Για όλα φταίνε
οι πολιτικοί. Φταίνε και οι ΕΛΔΕ και τα παπαγαλάκια και οι εφημερίδες. Φταίνε
κι οι απατεώνες που έβαζαν ξεφτιλισμένες επιχειρήσεις στο χρηματιστήριο. Αλλά
πάνω από όλα φταίνε οι πολιτικοί… Ακόμη και ο δικός μου βουλευτής, αυτός που
ψηφίζω, είναι κι αυτός σάπιος. Και μην ρωτάς γιατί δεν ψηφίζω άλλον. Ποιος μου
εγγυάται ότι ο άλλος θα με εξυπηρετήσει;»
Πόσο εύκολα λοιπόν ξεχνάμε... Το
καλοκαίρι του 1999 ακόμη και σε μικρά χωριά υπήρχαν ΕΛΔΕ (γραφεία αγοράς και
πώλησης μετοχών) και εισήχθησαν στο Χρηματιστήριο πολλές μικρές εταιρείες. Οι
ενεργοί κωδικοί επενδυτών στο ΧΑΑ έφτασαν το 1,5 εκατ. περίπου, όταν ο οικονομικά
ενεργός πληθυσμός υπολογίζονταν σε περίπου 4,6 εκατ. Έχει εκτιμηθεί ότι περίπου 140 δισ. ευρώ πέρασαν από τις τσέπες του εξαπατημένου
ελληνικού λαού στα «πιράνχας» του χρηματιστηριακού τζόγου. Μεγάλο μέρος από αυτά βρίσκονται στις τράπεζες
της Ευρώπης.
Με τον γενικό δείκτη να καταρρίπτει
καθημερινά κάθε ρεκόρ, πολλοί Έλληνες πίστεψαν ότι έλυσαν το οικονομικό
πρόβλημα της ζωής τους. Η πτώση ξεκίνησε στις 23
Σεπτεμβρίου και
συνεχίστηκε για αρκετά χρόνια εξανεμίζοντας την αξία των μετοχών. Πολλές από τις
μετοχές που είχαν εισαχθεί στο Χρηματιστήριο αποδείχτηκαν «φούσκες», δηλαδή
άνευ αντικρίσματος μετοχές, με εταιρείες χωρίς έργο, αλλά μόνο σκοπό την
ελκυστική εικόνα στο χρηματιστήριο.
Στο μεταξύ, η επίσημη δικαστική διερεύνηση της υπόθεσης δεν καταλόγισε
ευθύνες πολιτικών προσώπων, καθώς το κραχ αποδόθηκε στη διεθνή πτώση των
δεικτών...
Ας
θυμηθούμε τι έλεγαν τότε ο Σημίτης ως πρωθυπουργός, ο Παπαντωνίου ως υπουργός
Οικονομίας, το ΠΑΣΟΚ στις ανακοινώσεις του και στις προεκλογικές αφίσες το
καλοκαίρι του 1999. Το πιο χαρακτηριστικό, η αφίσα «1.000.000 ΕΛΛΗΝΕΣ ΕΠΕΝΔΥΤΕΣ ΞΕΡΟΥΝ ΟΤΙ ΟΙ ΜΕΤΟΧΕΣ ΤΟΥΣ
ΕΧΟΥΝ ΑΞΙΑ – ΠΑΣΟΚ».
Η άποψη ότι το χρηματιστήριο
είναι τζόγος και όχι επένδυση, αν την έλεγες εκείνη την εποχή, ήταν συκοφαντία∙ και
μπορούσες να λοιδορηθείς, ακόμα και να λυντσαριστείς. Θυμάμαι χαρακτηριστικά
όταν, σε μια δημόσια συζήτηση με τους συναδέλφους μου στον ΟΤΕ, διατύπωσα αυτή
την άποψη λέγοντας παράλληλα ότι δεν υπάρχει «λαϊκός καπιταλισμός» και δεν
είναι δυνατόν στον καπιταλισμό να μεταφέρονται κεφάλαια-πλαστικό χρήμα στις
χαμηλότερες μάζες και αυτό να είναι παραγωγικό∙ δεν μπορεί αόρατες δυνάμεις,
στο διηνεκές, να παίζουν με τις τύχες των υγειών επιχειρήσεων. Κατηγορήθηκα ότι δεν ξέρω τι λέω, αν και έχω
σπουδάσει οικονομικά. Τελικά ήμουνα ίσως από τους ελάχιστους, αν όχι ο μόνος, που δεν πήρα ούτε
μία μετοχή του ΟΤΕ, όταν ο Οργανισμός τότε έδινε δάνεια στους εργαζόμενους σε 18 άτοκες δόσεις να πάρουν μετοχές
του. Και δεν ταλαντεύτηκα καθόλου γι’ αυτό. Ήμουνα απόλυτος.
* Ο οικονομικός ρόλος των
Χρηματιστηρίων είναι:
-
Διευκολύνουν τις συναλλαγές, γιατί επιτρέπουν στους εκπροσώπους της προσφοράς και της ζήτησης να βρίσκονται
ταυτόχρονα στον συγκεκριμένο τόπο διαπραγμάτευσης.
-
Επιτρέπουν την ελεύθερη διαμόρφωση τιμών των αγαθών με βάση τον θεμελιώδη νόμο
της προσφοράς και της ζήτησης. Με αυτόν τον τρόπο περιορίζεται ο κίνδυνος της δημιουργίας τεχνητών τιμών.
-
Δίνουν την ευκαιρία στις επιχειρήσεις να εξεύρουν κεφάλαια αλλά και στους
επενδυτές να μπορούν να διαθέσουν τα χρήματα που έχουν στην επένδυση τους σε
τίτλους, με την προσδοκία του κέρδους,
συμβάλλοντας έτσι στην τόνωση της παραγωγικότητας και γενικότερα στην ανάπτυξη
της χώρας που λειτουργεί το χρηματιστήριο
Σχόλια:
-
"τους εκπροσώπους της
προσφοράς και της ζήτησης"
- άρα συμμετέχουν συγκεκριμένοι, όχι η θεία - Μαρία και ο μπαρπα - Κώστας στο
χωριό, ούτε εμπιστεύομαι τα χρήματά μου στην ΕΛΔΕ να τα "παίξει" -
"παίζω στο χρηματιστήριο" ένας προφανής όρος, όπως "παίζω στον
ιππόδρομο" ή "παίζω LOTTO" (αναρωτιέμαι πόσοι οικονομολόγοι και
πολιτικοί επιστήμονες - δεν λέω για πολιτικούς ταγούς - και ποιοι, εκείνη την
εποχή αντιστάθηκαν στο παιχνίδι αυτό, που παίχτηκε στις πλάτες των Ελλήνων.)
-
"περιορίζεται ο κίνδυνος της
δημιουργίας τεχνιτών τιμών" -
δεν εξαλείφεται ο κίνδυνος και κάποιοι μπορούν να παρεμβαίνουν με πλασματικούς
όρους πχ βάζω και αγοράζουν οι δικοί μου τις μετοχές μου για να δημιουργήσω
κλίμα ή αγοράζω τις μετοχές μου ο ίδιος.
-
"με την προσδοκία του
κέρδους"-
προσδοκία χωρίς ουσιαστική συμμετοχή = τζόγος.
Ο
οικονομικός ρόλος του χρηματιστηρίου, που αναφέρεται παραπάνω, είναι επίσημη
αποδεκτή εκδοχή. Οι σχολιασμοί είναι δικοί μου και το κάνω με το θάρρος και το
"θράσος" να αρνηθώ εκείνη την εποχή να "παίξω" στο
χρηματιστήριο, παρά τις προκλήσεις των άτοκων δανείων σε 18 μηνιαίες δόσεις και
της ανοδικής αλματώδικης πορείας της μετοχής του ΟΤΕ...
Μου λέει ένας φίλος: «Το χρηματιστήριο
αντανακλά πάντα την ποιότητα της οικονομίας. Εάν η ελληνική οικονομία ήταν
ισχυρή οι ελληνικές επιχειρήσεις θα είχαν αξία και όσοι αγόρασαν μετοχές δεν θα
είχαν χάσει όσα έχασαν. Θα διόρθωνε μεν αλλά δεν θα καταποντιζόταν. Το πρόβλημα
ήταν ότι επρόκειτο για σημιτική φούσκα.»
"Εάν η ελληνική οικονομία ήταν ισχυρή οι
ελληνικές επιχειρήσεις θα είχαν αξία και όσοι αγόρασαν μετοχές δεν θα είχαν
χάσει όσα έχασαν": άρα έτσι κι αλλιώς χαμένοι θα ήταν, το μέγεθος της
χασούρας παίζεται... Ναι, το χρηματιστήριο λοιπόν είναι γι' αυτούς που τα έχουν
- και τα έχουν αποκτήσει με χίλιους δυο
τρόπους, όχι με το μεροκάματό τους - και παίζουν σε μια αγορά, που τους
ενδιαφέρει, γιατί έτσι κι αλλιώς οι ίδιοι έχουν να κερδίσουν είτε άμεσα είτε
έμμεσα από την ανάπτυξη αυτής της αγοράς του τζόγου. Δεν ξέρω αυτό πώς μπορεί
να το ονομάσει κανείς χωρίς να προσφύγει στους -ισμούς
Λαμία, 1/6/2017
Στέφανος Σταμέλλος
