Eπιδράσεις από Μεγαλοβδόμαδο
του Κώστα Μπιλίρη
Η Μεγάλη Εβδομάδα με όλη την εντυπωσιακή δράση
που περικλείει, επόμενο είναι να έχει προσφέρει στη γλώσσα μας δυνατές και
παραστατικές εκφράσεις. Και ας θυμηθούμε.
Πώς σε υποδέχεται όποιος θέλει να σε τιμήσει; -
Μετά βαϊων και κλάδων.
Πώς εκφράζεται, πώς εκδηλώνεται η επισημότητα;
- Μετά φανών και λαμπάδων.
Πώς αναφέρονται οι υποκριτές και τυπολάτρεις;
- Γραμματείς και Φαρισαίοι. (Γενικώς η υποκρισία όπως και η
ψευτοευλάβεια καταγγέλεται ως φαρισαϊσμός).
Πώς χαρακτηρίζεται μια γυναίκα άμυαλη και
απρόσεκτη; - Μωρά παρθένος. (Από τη γνωστή παραβολή του Χριστού).
Τι παθαίνει όποιος χάνει μια σπουδαία ευκαιρία;
- Βρίσκεται εκτός νυμφώνος. (Από την ίδια προαναφερθείσα παραβολή).
Τι θεωρείται η διαβιούσα εκτος ηθικών κανόνων; -Εν
πολλαίς αμαρτίαις περιπεσούσα γυνή. (Από το τροπάριο της Κασσιανής).
Τι προφασίζεται, ή τι απόδεικνύει ο κουρασμένος,
ή ο άκεφος;
- Το μεν πνεύμα πρόθυμον, η δε σαρξ ασθενεί.
Τι απαιτεί ο βιαστικός και ο ανυπόμονος;
- Άρον, άρον. (Το χρησιμοποιούμε και για περιπτώσεις
εκβιασμού).
Πως αποκαλείται όποιος αποφεύγει να πάρει
ξεκάθαρη θέση, αλλά και υπεύθυνη;
- Πόντιος Πιλάτος.
Πώς αντιδρά ο ευθυνόφοβος; - Νίπτει τας χείρας
του. (Όμως αυτός που νίπτει τας χείρας του σε ανάλογες καταστάσεις, γίνεται
πολύ βρώμικος).
Ποια αντιμετώπιση, ποια συμπεριφορά
επιδεικνύουν οι αχάριστοι; -Αντί του μάνα, χολή. (Από τροπάριο).
Τι είναι όποιος προδίδει; - Ιούδας Ισκαριώτης.
(Το λέμε και σκέτα «Ισκαριώτης», ή μόνο «Ιούδας»). – Είσαι ένας Ιούδας εσύ; Και
«βρε ξέρεις τι Ισκαριώτης είναι αυτός»;
Να προσθέσω πως η λαϊκή αντίληψη θεωρεί το ποσό
των τριάντα αργυρίων μικρό, ενώ το χρήμα παντοδύναμο. Γνωστές επ΄αυτών οι
εκφράσεις «για τριάντα αργύρια» και «βρε για το χρήμα σκότωσαν το Χριστό»).
Τι λέει όποιος συνάντησε δυσκολίες; - Τράβηξα
του Χριστού τα πάθη. (Εξυπακούεται πως θέλει να συγκινήσει, ή να εντυπωσιάσει).
Τι κουβαλάει ο βασανισμένος; - Το σταυρό του
μαρτυρίου (Λέμε και τη φράση «με το σταυρό στον ώμο» και παρόμοιες).
Τι αντιμετωπίζει όποιος ταλαιπωρείται συνεχώς;
- Των παθών του τον τάραχον.
Τι κάνει όποιος σε εκθέτει, όποιος σε φέρνει σε
δυσάρεστη θέση; - Σε σταυρώνει, ή σε κρεμάει. (Σε χρήση και η παράκληση: μη με
σταυρώνεις. Δηλαδή μη με ταλαιπωρείς).
Πότε πρέπει να παίρνουμε τα μέτρα μας;
-Πρίν λαλήσει ο πετεινός.
Τι παθαίνει ο αθώος, ή ο ανυποψίαστος;
-Οδηγείται ως πρόβατον επί σφαγήν.
Τι λέει όποιος προφασίζεται τον αγανακτισμένο;
- Μ’έβγαλες από τα ρούχα μου. (Μας έμεινε από την ψευδοαντίδραση του αρχιερέα,
όταν έσχισε τα ιμάτιά του. Η νεοελληνική απόδοση της φράσης είναι «θα φάω τις
κοτσίδες μου». Λέμε ακόμη «θα κλατάρω» ή «θα εκραγώ».
Τι κάνουν όσοι καταπιάνονται με τα ασήμαντα και
αδιαφορούν για τα σημαντικά; -Διυλίζουν τον κώνωπα και καταπίνουν την κάμηλον.
Πώς βρίσκεται ο απένταρος; -Επί ξύλου
κρεμάμενος. (Φοβάμαι πως σε λίγα χρόνια η φράση θα αφορά τους περισσότερους Έλληνες).
Τι παθαίνει όποιος δεν έχει πεδίο δράσης; -
Καθηλώνεται. (Ενώ αυτός που διώχνεται από το πόστο του. Αποκαθηλώνεται).
Τι συμβαίνει με όποιον φεύγει και εξαφανίζεται;
- Παίρνει τα μάτια του. (Δημιουργείται από το εδάφιο «και επάρας ο Ιησούς τους
οφθαλμούς»).
Πώς αποκαλείται ένα μεγάλο εμπόδιο, ή μια
φριχτή ταλαιπωρία;
- Γολγοθάς.
Τι λέμε όταν βρισκόμαστε προ εκπλήξεων;
-Μνήσθητί μου Κύριε. (Αίτημα του ληστή). Για ν αλέμε την αλήθεια, τώρα πια δεν
μας εκπλήσσει τίποτα. Τα έχουμε συνηθίσει όλα.
Πώς αναφέρεται η εκδίκηση, αλλά και κάθε
περίπτωση ανταπόδοσης;
-Μάχαιρα έδωσες, μάχαιρα θα λάβεις.
Πώς αναφέρεται η ενδεχόμενη απειλή και η κάθε
πηγή κινδύνου;
-«Φόβος των Ιουδαίων». Χρησιμοποιούμε πολύ
συχνά τη φράση «διά τον φόβον των Ιουδαίων».
Πώς χαρακτηρίζονται όσοι είναι ενήμεροι και
κάνουν το κορόιδο;
-Παρεικούντες την Ιερουσαλήμ.
Τι λέει όποιος θέλει να αποφύγει δυσάρεστες
εξελίξεις και συνέπειες;
-Παρελθέτω απ’ εμού το ποτήριον τούτο.
Πώς αντιμετώπίζεται, όποιος εμπαίζεται;
-Πηγαίνει από τον Άννα στον Καϊάφα. (Κάθε φορά που το ακούω, θυμάμαι ελληνική
δημόσια υπηρεσία. Έχω άδικο;).
