Κατρακύλες..
Γράφει ο Κώστας Μπιλίρης
Αυτή τη φορά όσα πω θα είναι ολίγον ηγεμονικά. Θα μιλήσω περί
πάσης αρχής και εξουσίας. Η εξουσία είναι λέξη αρχαία ελληνική. Ο Αριστοτέλης
διαχώρισε πρώτος την εξουσία σε τρεις πτυχές.
Εξηγούμαι. Άλλο είναι το διαχωρίζω και άλλο το
διαμελίζω. Έτσι έχουμε εξουσία
Νομοθετική-Εκτελεστική-Δικαστική. Στους νεώτερους χρόνους προστέθηκε και
η λεγόμενη Τετάρτη Εξουσία. Που είναι μαζί και πέμπτη και έκτη, μέχρι και
εκατοστή. Ο τύπος. Σε αντιπροσωπευτικά πολιτεύματα, δεν υπάρχει θέση για άλλη
εξουσία. Από τη Τετάρτη και μετά, όλες τις εξουσίες, τις έχουν αγκαζάρει οι
εκδότες των εφημερίδων και οι καναλάρχες. Στα θεοκρατικά καθεστώτα, πηγή
εξουσίας είναι ο Θεός, που τον αντικαθιστά κάποιος Χομεϊνί, ή κάποιος Αβραάμ
Πάπας.
Οι δικτάτορες πιστεύουν πως μία είναι η ουσία,
μία και η εξουσία. Αυτή, που ασκούν εκείνοι.
Ετυμολογικά, η λέξη είναι σύνθετη.
Δημιουργείται από την πρόθεση «εξ» και το ουσιαστικό ουσία, παραγόμενο από τη
μετοχή «ούσα» του ρήματος ειμί. Αν καλοκοιτάξουμε τη λέξη, θα βρούμε να
περιέχει και ουσία και σία και «ξου». Θυμάστε παλαιότερα, πως το έλεγαν μερικοί
φοιτητές;
«Εεε-ξουου-Σία». Βεβαίως, μπορεί στη δική μας
αντίληψη περί δημοκρατίας, να είναι τρεις οι εξουσίες, όπως προείπαμε, αλλά
χίλιοι τρεις οι εξουσιαστές. Τώχει η φυλή μας. Πέντε Γραικοί, πενήντα κουμάντα - δέκα Έλληνες σαράντα αρχηγοί, διδάσκουν οι παροιμίες μας.
Δεν υπάρχει πεθερά, ή οδηγός λεωφορείου, που να
μη νιώθει φορέας εξουσίας. Ζήτημα να βρεθεί γονιός, που να μην είναι και ολίγον
εξουσιαστής. Σπάνια να βρεθεί παιδί, που να μην αποδεικνύεται και ολίγον
τυραννίσκος.
Μερικές φορές δεν ξέρεις και πώς να φερθείς. Αν
σε κάποια σχέση σφίξεις λίγο τα λουριά, σου επιτίθενται για φασιστική
νοοτροπία. Αν φανείς λίγο μπόσικος, κατηγορείσαι για αδιαφορία ή ανικανότητα.
Όμως μερικοί πολίτες, μένουν ασυγκίνητοι από τα θέλγητρα της κυρίας εξουσίας.
«Της γύφτισσας, της έταζαν παλάτια, κι αυτή
κόσκινο κοσκινάκι μου». Περιφρόνηση, ή απλώς άγνοια;
Ας το βρουν οι ειδικοί και ας το μελετήσουν.
Εμείς τώρα, ας δούμε πως αποτυπώνεται η
εξουσία μέσα σε διάφορες καθημερινές εκφράσεις της γλώσσας μας.
Τι γίνεται με τον ισχυρό; Πώς αποδεικνύεται η
δύναμή του; Τι λένε οι άλλοι γι αυτόν; «Έχει μπάρμπα στην Κορώνη». -Άστον αυτόν. Μην
τον κλαις. Αυτός έχει μπάρμπα στην Κορώνη.
Η λαϊκή ρήση κυκλοφορεί και συμπληρωμένη,
παραποιημένη, παραφουσκωμένη, και εξειδικευμένη. Ας θυμηθούμε εκδοχές. «Έχει μπάρμπα στην Κορώνη και πληρώνει και
αθωώνει».
«Έχεις
μπάρμπα στην Κορώνη; Έχεις και σφυρί και αμόνι».
Και πολύ φυσικό, γιατί αυτός που πληρώνει και
αθωώνει, μπορεί συγχρόνως να ξηλώνει, να τσεπώνει, να ισιώνει, και να
στραβώνει. Να κάνει τόσα άλλα που λένε οι άνθρωποι παραλλάζοντας τη γνωστή σε
όλους μας παροιμία
Όποιος φυγομαχεί, επικαλείται μια άλλη εξίσου
γνωστή πρόφαση.
-Τα παράπονά σου στο Δήμαρχο.
Ο ανυποχώρητος δεν συμβιβάζεται με καμιά
κυβέρνηση.
-Ακούς τι σου λέω. Βγάλτο από το μυαλό σου.
Αυτό δε θα γίνει με καμιά κυβέρνηση. (Κι όταν δεν υπάρχει κυβέρνηση κι έχουμε
χάος);
Σε περίπτωση μοιρασιάς, ο δυνατός παίρνει τη
μερίδα του λέοντος. Ο αξιωματούχος «τάχει
πλάκα τα γαλόνια». Θυμάστε τον Κώστα Χατζηχρήστο, σε σκηνές ανάλογες, που
υποδυόταν ανθρωπάκια, ή καρικατούρες της εξουσίας; -Δε βλέπεις τι μαι γω ρε;
Εγώ τάχω πλάκα τα γαλόνια.
Τα γαλόνια, που εμείς τα λέμε και σαρδέλες,
είναι ενδεικτικές ταινίες στρατιωτικών βαθμών. Από την ιταλική λέξη «γκαλλόνε».
Το γαλόνι, που είναι μέτρο υγρών, προέρχεται από το αγγλικό γκαλόν.
