"Η Επόμενη Δεκαετία"
Συγγραφέας : George Friedman
Εκδόσεις : Ενάλιος
Έτος εκδόσεως : 2011
σελίδα 262
Με την Γαλλία να στηρίζει την Γερμανία -καθώς είναι δεμένη μαζί της από οικονομικά συμφέροντα- η Ρωσία θα έρθει πιο κοντά στον ευρωπαϊκό πυρήνα, δημιουργώντας μια νέα δυναμική στην ΕΕ. Υπάρχει ήδη αρκετή ένταση ανάμεσα στον πυρήνα και την περιφέρεια. Ο πυρήνας είναι η Γερμανία, η Γαλλία, η Ολλανδία και το Βέλγιο, η προηγμένη βιομηχανικά ενδοχώρα της Ευρώπης. Η περιφέρεια είναι η Ιρλανδία, η Ιβηρική Χερσόνησος, η Ιταλία, η Ελλάδα και η ανατολική Ευρώπη. Στα πρώτα ακόμα στάδια της οικονομικής ανάπτυξης, αυτές οι μικρότερες χώρες χρειάζονται πιο χαλαρές νομισματικές πολιτικές από ό,τι οι πιο προηγμένοι γείτονες τους και θα έχουν μεγαλύτερα οικονομικά σκαμπανεβάσματα, επομένως θα είναι πιο ευάλωτες στην αστάθεια.
Εν τω μεταξύ, η Γαλλία έχει μετριάσει τις απώλειες της, βάζοντας τον εαυτό της στην θέση τόσο μιας βορειοευρωπαϊκής δύναμης, όσο και μιας μεσογειακής δύναμης, στο σημείο μάλιστα να σκέφτεται τον σχηματισμό μιας Μεσογειακής Ένωσης παράλληλα με την ΕΕ. Σύμφωνα με το γαλλικό σκεπτικό, αυτή θα περιλάμβανε νοτιοευρωπαϊκές χώρες, βορειοαφρικανικές χώρες, το Ισραήλ και την Τουρκία. Αυτή είναι μια ελκυστική ιδέα στην θεωρία, αλλά στην πραγματικότητα η διαφορά στα αναπτυξιακά στάδια ανάμεσα στην Λιβύη και στην Ιταλία είναι τόσο βαθιά, ώστε μπροστά της η διαφορά ανάμεσα στην Γερμανία και στην Ελλάδα είναι ασήμαντη. Ωστόσο, μπορούμε να περιμένουμε από τους Γάλλους να πειραματιστούν στην Μεσόγειο, προσπαθώντας να αντισταθμίσουν το γεγονός ότι είναι ο αδύναμος εταίρος της Γερμανίας στον βορρά.
Συγγραφέας : George Friedman
Βιβλίο : Σημεία Ανάφλεξης
Εκδόσεις : Ενάλιος
Έτος εκδόσεως : 2015
σελίδες 361-366
Οι Γάλλοι σκέφτονται προς τρεις κατευθύνσεις: την Ευρωπαϊκή Πεδιάδα και τη Γερμανία' τη Μάγχη και τους Βρετανούς' τη Μεσόγειο και την Αφρική. Η ιδέα της Μεσογειακής Ένωσης, η οποία γεννήθηκε τον Ιούλιο του 2008, προήλθε μέσα από τη γαλλική γεωγραφία. Η Γαλλία είναι μια βορειοευρωπαϊκή δύναμη. Είναι, επίσης, μια μεσογειακή δύναμη. Η ιδέα της Μεσογειακής Ένωσης συνίστατο στο να οργανωθούν οι χώρες της λεκάνης της Μεσογείου σε μια εναλλακτική οικονομική κοινότητα. Από το Γιβραλτάρ έως τον Βόσπορο, όλες οι χώρες, συμπεριλαμβανομένων των ευρωπαϊκών, των βορειοαφρικανικών και του Ισραήλ, θα δημιουργούσαν μια ζώνη ελευθέρου εμπορίου, στην οποία η Γαλλία θα συναγωνιζόταν και θα κυριαρχούσε.
Η στρατηγική της Γαλλίας ήταν να αντισταθμίσει την οικονομική της εξασθένιση με τη δημιουργία στενών σχέσεων με τις πρώην αποικίες της στην Αφρική και με την ενίσχυση της θέσης της στη Μέση Ανατολή και τη Μεσόγειο. Οι Γάλλοι πρότειναν μια ένωση από μεσογειακές χώρες η οποία θα ήταν χωρισμένη από την Ευρωπαϊκή Ένωση, αλλά και συνδεδεμένη μαζί της. Η πρόταση δεν οδήγησε πουθενά. Υπάρχει, ωστόσο, μια Ένωση για τη Μεσόγειο. Έχει σαράντα τρία μέλη, είκοσι οκτώ από από τα οποία είναι μέλη της ΕΕ. Η προεδρία της Ένωσης για τη Μεσόγειο αλλάζει κάθε δύο χρόνια ανάμεσα σε ένα μέλος της ΕΕ και σε ένα μη μέλος της ΕΕ, και οι αποφάσεις λαμβάνονται στο ετήσιο συνέδριο των υπουργών Εξωτερικών και στη διετή σύνοδο των αρχηγών των κρατών. Είναι μια ιδέα που έχει οργάνωση, αλλά όχι πραγματικότητα. Δεν είναι σαφές πώς θα μπορούσε να λειτουργήσει αυτό. Θα μπορούσαν η Συρία και το Ισραήλ να είναι αμφότερα μέλη; Μπορούν οι κανόνες της να εναρμονιστούν με της ΕΕ; Είναι μια ευφυής ιδέα που έχει βαθιές αντιφάσεις μέσα της. Αλλά οι Γάλλοι έχουν δει αυτές τις αντιφάσεις και δεν τους έχουν απωθήσει.
Δεν υπάρχει τίποτε καθορισμένο σε αυτή την Ένωση, εκτός από το ότι ίσως να είναι ένα είδος ζώνης εμπορίου. Και οι Γάλλοι υποστηρικτές της προσπαθούν να της δώσουν ζωή. Αυτό μας δείχνει κάτι για την οικονομική και πολιτική γεωγραφία της Γαλλίας. Δυσκολεύεται να συμφιλιώσει τα συμφέροντα της με της Γερμανίας, ωστόσο θέλει απελπισμένα να βρει μια βάση για να διατηρήσει την ευρωπαϊκή τάξη που εδραιώθηκε μετά το 1945. Η Γαλλία θεωρεί ότι η Βρετανία δεν είναι σχετική με το πρόβλημα της, ούτε αποτελεί λύση, συνεχίζοντας να στοιβάζει μαζί τις "αγγλοσαξωνικές" χώρες (μια πολύ απαρχαιωμένη έννοια, αν το καλοσκεφτείτε). Αλλά η Γαλλία δεν είναι απλώς μια βορειοευρωπαϊκή και μεσογειακή χώρα. Είναι, επίσης, μια νοτιοευρωπαϊκή και μεσογειακή χώρα, και σε αυτήν την αρένα αποτελεί σημαντική δύναμη. Αυτή η αρένα είναι, επίσης, μια διασπασμένη περιοχή. Αλλά η Γαλλία πρέπει να το εξετάσει αυτό ως μία από τις εναλλακτικές της.
Η Γαλλία διατηρούσε πολύ πιο στενές σχέσεις με τις αφρικανικές αποικίες της απ' ό,τι οι Βρετανοί με την Κοινοπολιτεία τους. Οι Γάλλοι είχαν μια συνεχή και αποφασιστική παρουσία, επεμβαίνοντας στρατιωτικά αρκετά συχνά. Άφησαν πίσω τους αποικίες που ήταν πολύ λιγότερο έτοιμες για ανεξαρτησία από εκείνες των Βρετανών και μετά αντιστάθμισαν αυτό το γεγονός συνεχίζοντας να τις μεταχειρίζονται με ημι-αποικιακούς τρόπους.
Στη Μέση Ανατολή, οι Γάλλοι είχαν σχέσεις τόσο με τον Λίβανο όσο και με τη Συρία, και ο μόνος λόγος που δεν επενέβησαν στη Συρία ήταν επειδή οι Ηνωμένες Πολιτείες αρνήθηκαν να τους συνδράμουν σε αυτήν την περιπέτεια. Ο Λίβανος και η Συρία είχαν γίνει γαλλικά προτεκτοράτα μετά τον Α' Παγκόσμιο Πόλεμο, και τα γαλλικά συμφέροντα στη Βόρεια Αφρική ήταν ισχυρά και συνεχή. Η ιδέα μιας Μεσογειακής Ένωσης δεν ήταν παράλογη, επειδή, έως έναν βαθμό, το εμπόριο στη Μεσόγειο είχε ήδη ως επίκεντρο τη Γαλλία.
Η σκέψη να συμμετάσχει το Ισραήλ σε μια τέτοια κοινότητα, υπό την προϋπόθεση ότι οι μουσουλμανικές δυνάμεις θα το επέτρεπαν, ήταν σίγουρα ελκυστική. Η Τουρκία, που απορρίφθηκε από την Ευρωπαϊκή Ένωση, θα μπορούσε να λάβει και αυτή μέρος. Κατά έναν παράξενο τρόπο, αυτό που στην αρχή φαινόταν παράλογο άρχισε να μοιάζει λογικό, και εξηγεί γιατί οι Ευρωπαίοι μιλούν γι' αυτό. Η Μεσόγειος, πριν τη βορειοευρωπαϊκή Βιομηχανική Επανάσταση, ήταν μία από τις πιο πλούσιες περιοχές στον κόσμο. Οι διχόνοιες ανάμεσα στη μουσουλμανική Βόρεια Αφρική και στη χριστιανική Νότια Ευρώπη ήταν περιορισμένες, παρ' όλα που τα πράγματα δεν ήταν πάντα ειρηνικά.
Οι Γάλλοι έχουν ελάχιστα να χάσουν και πολλά να κερδίσουν αν μπορέσουν να δημιουργήσουν ένα συμπλήρωμα στις ευρωπαϊκές τους σχέσεις. Το πόσα έχουν να κερδίσουν εξαρτάται από το πόσος πλούτος μπορεί να παραχθεί από έναν οργανισμό με τη Γαλλία στο κέντρο του. Αυτό απλώς δεν είναι σαφές. Αλλά αν η Γαλλία μπορούσε να προσελκύσει αναπτυγμένες χώρες σαν την Τουρκία και την Ιταλία σε έναν συνασπισμό με τις πλούσιες σε ενέργεια Αλγερία και Λιβύη, οι δυνατότητες θα ήταν σημαντικές. Και αυτό θα έδινε στη Γαλλία την ευκαιρία να αποκτήσει την περιφερειακή ηγεσία που έχασε από τη Γερμανία στην ΕΕ.
Η πιθανότητα να γίνει μια χώρα πλήρες μέλος στα πρότυπα της ΕΕ είναι μικρή. Η πιθανότητα να ενδιαφέρεται κάποια για έναν τέτοιο φορέα δεν είναι. Δεν είναι σαφές το πώς θα παρέμενε ενωμένος και πώς θα ωφελούσε τα μέλη του, ειδικότερα τους Γάλλους. Επίσης, δεν είναι σαφές το αν ένας τέτοιος φορέας θα μπορούσε να υπάρξει χωρίς διαμάχες, καθώς πολλά από τα μέλη είναι εχθρικά το ένα με το άλλο.
Όσο απίθανο κι αν είναι αυτό, είναι ο μοναδικός ανοιχτός δρόμος για τους Γάλλους, εκτός κι αν μπορέσουν να γίνουν πιο ανταγωνιστικοί έναντι των Γερμανών, αυξάνοντας την παραγωγικότητα και την κερδοφορία. Αλλά δεδομένων των οικονομικών πολιτικών που θα αναγκαστεί να ακολουθήσει η γαλλική κυβέρνηση πιεζόμενη από ένα εκλογικό σώμα που θα έχει καταβληθεί από την ανεργία, είναι δύσκολο να φανταστούμε πώς θα μπορέσει να διατηρήσει η Γαλλία μια ισότητα με τους Γερμανούς. Οι δομικές ανεπάρκειες που στοίχειωναν τη Γαλλία από την αρχή της Βιομηχανικής Επανάστασης συνεχίζουν να υπάρχουν. Μες στην ΕΕ, η Γαλλία απλώς θα χάνει έδαφος. Μόνη, δεν είναι παρά μια απομονωμένη χώρα με λίγες επιλογές. Η μεσογειακή στρατηγική δεν είναι ξεκάθαρο αν είναι μια βιώσιμη εναλλακτική, ωστόσο είναι μια εναλλακτική.
Αυτό σημαίνει ότι η παραμεθόριος ανάμεσα στη Γαλλία και τη Γερμανία πιθανότατα θα παραμείνει ειρηνική, παρ' όλο που οι σχέσεις ανάμεσα στις δύο χώρες ίσως να μην είναι το ίδιο ευχάριστες. Ένα καλό πρότυπο είναι το Βέλγιο, όπου οι Γάλλοι και οι Ολλανδοί αναμίχθηκαν σε ένα τεχνητό κράτος που σκοπό είχε να κατευνάσει τις βρετανικές ανησυχίες. Οι Ολλανδοί έχουν γίνει πιο πλούσιοι και οι Γάλλοι έχουν γίνει πιο φτωχοί. Οι ενστάσεις ανάμεσα στους Φλαμανδούς και τους Βαλόνους είναι βαθιές, και δεν είναι απολύτως σαφές αν το Βέλγιο μπορεί να επιβιώσει. Ίσως να μπορεί, αλλά το γεγονός ότι η επιβίωση του δεν είναι βέβαιη έχει σημασία σε μια Ευρώπη που απεχθάνεται τέτοιες κρίσεις.
Πρέπει να σκεφτόμαστε το Βέλγιο σαν μεταφορικό σχήμα για τη σχέση των γαλλικών και γερμανικών εθνών, αν και όχι τέλειο μεταφορικό σχήμα, καθώς ούτε οι Γάλλοι ούτε οι Γερμανοί θέλουν διαζύγιο, ενώ πολλοί στο Βέλγιο θέλουν. Η Γερμανία γίνεται πιο πλούσια και η Γαλλία γίνεται πιο φτωχή. Οι Γερμανοί δεν θέλουν να επιβαρυνθούν με τους Γάλλους, αλλά ούτε θέλουν να αφήσουν την ψυχολογική και πολιτική ασφάλεια που προσφέρουν οι Γάλλοι. Οι Γάλλοι δεν θέλουν να εγκαταλείψουν τη θέση τους στην Ευρώπη, αλλά ταυτόχρονα δεν μπορούν να αντέξουν την οικονομική παρακμή επ' άπειρον.
Οι Γερμανοί θα κοιτάζουν ανατολικά προς τη Ρωσία και προς άλλα μέρη τα οποία θα θέλουν να αγοράσουν τα προϊόντα τους. Οι Γάλλοι θα κοιτάζουν προς τη Μεσόγειο. Όπως συμβαίνει σε έναν φθαρμένο γάμο, δεν γίνονται πολλές σκέψεις για διαζύγιο, αλλά όλα εκείνα που έδεναν το ζευγάρι με πάθος δεν υπάρχουν πια. Η Γερμανία δεν ζητάει εξιλέωση. Η Γαλλία δεν προσπαθεί να κυριαρχήσει σε μια ενοποιημένη Ευρώπη. Έχουν, ωστόσο, γείτονες που δείχνουν ελκυστικοί και τους φλερτάρουν. Το διαζύγιο μπορεί να είναι φιλικό. Η εθνική οδός Ε25 θα είναι πιο γαλήνια από ποτέ. Αλλά αυτό που θα συμβεί στον Νότο της Γαλλίας θα είναι ένα άλλο θέμα.
